خود را بیازمایید شیمی دوازدهم
آ) برخی اکسیدها با آب واکنش میدهند. با توجه به شکل زیر مشخص کنید کدام اکسیدی که وارد آب میشود، اسید آرنیوس است یا باز آرنیوس؟ چرا؟
[تصاویر واکنش $\text{Li}_2\text{O}$، $\text{BaO}$، $\text{N}_2\text{O}_5$ و $\text{SO}_3$ با آب]
ب) معادله شیمیایی واکنش هر یک از این اکسیدها را با آب بنویسید و موازنه کنید.
پ) جدول زیر را کامل کنید.
| نام ترکیب شیمیایی | فرمول شیمیایی | نوع اکسید | رنگ کاغذ $\text{pH}$ در محلول |
| :---: | :---: | :---: | :---: |
| | | اسیدی | بازی | |
| گوگرد تریاکسید | | | | |
| | $\text{CO}_2$ | | | |
| کلسیم اکسید | | | | |
| | $\text{Na}_2\text{O}$ | | | |
پاسخ تشریحی و گام به گام خود را بیازمایید صفحه 16 شیمی دوازدهم
این تمرین بر طبقهبندی اکسیدها به **اکسیدهای فلزی (بازی)** و **اکسیدهای نافلزی (اسیدی)** و اثر آنها بر $\text{pH}$ محیط متمرکز است.
---
### آ) تعیین ماهیت اسید/باز آرنیوس
* **$ ext{Li}_2\text{O}$ و $\text{BaO}$ (اکسیدهای فلزی):** اینها **باز آرنیوس** هستند.
* **چرا؟** اکسیدهای فلزی با آب واکنش داده و **هیدروکسیدهای فلزی** تولید میکنند. هیدروکسیدهای فلزی بازهای آرنیوس هستند که با انحلال در آب، غلظت یونهای **هیدروکسید ($ ext{OH}^-$)** را افزایش میدهند.
* **$ ext{N}_2\text{O}_5$ و $\text{SO}_3$ (اکسیدهای نافلزی):** اینها **اسید آرنیوس** هستند.
* **چرا؟** اکسیدهای نافلزی با آب واکنش داده و **اسیدهای اکسیژندار** تولید میکنند. اسیدها، اسید آرنیوس هستند که با انحلال در آب، غلظت یونهای **هیدرونیوم ($ ext{H}_3\text{O}^+$)** را افزایش میدهند.
---
### ب) معادلات شیمیایی موازنه شده
1. **$ ext{Li}_2\text{O}$ (اکسید بازی):**
$$\text{Li}_2\text{O}(\text{s}) + \text{H}_2\text{O}(\text{l}) \longrightarrow 2\text{LiOH}(\text{aq})$$
2. **$ ext{BaO}$ (اکسید بازی):**
$$\text{BaO}(\text{s}) + \text{H}_2\text{O}(\text{l}) \longrightarrow \text{Ba}(\text{OH})_2(\text{aq})$$
3. **$ ext{N}_2\text{O}_5$ (اکسید اسیدی):**
$$\text{N}_2\text{O}_5(\text{s}) + \text{H}_2\text{O}(\text{l}) \longrightarrow 2\text{HNO}_3(\text{aq})$$
4. **$ ext{SO}_3$ (اکسید اسیدی):**
$$\text{SO}_3(\text{g}) + \text{H}_2\text{O}(\text{l}) \longrightarrow \text{H}_2\text{SO}_4(\text{aq})$$
---
### پ) تکمیل جدول
| نام ترکیب شیمیایی | فرمول شیمیایی | نوع اکسید (اسیدی) | نوع اکسید (بازی) | رنگ کاغذ $\text{pH}$ در محلول |
| :---: | :---: | :---: | :---: | :---: |
| گوگرد تریاکسید | $\text{SO}_3$ | $\checkmark$ | | **قرمز/نارنجی** (تشکیل $\text{H}_2\text{SO}_4$) |
| کربن دیاکسید | $\text{CO}_2$ | $\checkmark$ | | **قرمز/نارنجی** (تشکیل $\text{H}_2\text{CO}_3$) |
| کلسیم اکسید | $\text{CaO}$ | | $\checkmark$ | **آبی/سبز** (تشکیل $\text{Ca}(\text{OH})_2$) |
| سدیم اکسید | $\text{Na}_2\text{O}$ | | $\checkmark$ | **آبی/سبز** (تشکیل $\text{NaOH}$) |
**نکته کلیدی:** اکسیدهای **نافلزی** (مانند $\text{SO}_3$ و $\text{CO}_2$) در آب **اسید** تولید میکنند و $\text{pH}$ را کاهش میدهند. اکسیدهای **فلزی** (مانند $\text{CaO}$ و $\text{Na}_2\text{O}$) در آب **باز** تولید میکنند و $\text{pH}$ را افزایش میدهند.